نگاه دیگران نسبت به ما چگونه است؟ - وبلاگ فناوری و تکنولوژی

به گزارش وبلاگ فناوری و تکنولوژی، فشار نگاه دیگران بر زندگی افراد می تواند شیوه شکوفایی شخصیت آن ها را مورد تهدید قرار دهد.

به گزارش، آیا فرد می تواند به چیزی باور داشته باشد، در عین آنکه آن چیز را واقعا باطل می داند؟ ظاهرا پاسخ منفی است. وقتی که من مثلا باور دارم تو آدم خوبی هستی به طور ضمنی تصدیق نموده ام که خوب بودن تو حقیقت دارد، مدعای باطلی نیست. اگر واقعا معتقد بودم که تو آدم خوبی نیستی، چطور می توانستم به خوب بودن تو معتقد شوم!

البته این قاعده عام استثنا هم دارد؛ برای مثال، گاهی فرد در وضعیت های روحی بحرانی به چیزی باور می آورد که می داند باطل است. مادری را در نظر بگیرید که خبر مرگ فرزند جوانش را می شنود: می داند که فرزندش جوانمرگ شده است، اما برای ناهارش غذا می پزد! اما اگر از این استثنائات بگذریم، قاعده همان است که باورمندی به یک گزاره با اعتقاد به باطل بودن آن جمع نمی گردد.

پس وقتی من باوری دارم، به طور ضمنی معتقدم که آن باور صادق است. اما صدق امری بیرونی و عینی است، یعنی باید آن را با کاوش در عالم واقعیت تحقیق کرد. اگر این اصل را در فرایند خودشناسی به کار بریم، به نظرم نتیجه جالبی حاصل می گردد: خودشناسی را نمی توان در مکتب زانو آموخت، خودشناسی از نگاه و داوری دیگران می گذرد.

خودشناسی یعنی رسیدن به باور های درست با صادق درباره خود. اما ارزیابی صدق یک باور، امری ذهنی و درونی نیست، فرآیندی جمعی و بیرونی است. ما برای کشف صدق باور های ناظر به خود از جمله حالات درونی مان به میزان و محکی بیرونی احتیاج داریم، و آن معیار نگاه دیگران است. به همین دلیل است که نگاه دیگران ما را می ترساند. نگاه دیگران، تصویری از ما می دهد که در بسیاری موارد با تصویر برساخته ذهنی مان متفاوت است. در غالب موارد، تصویر ذهنی من از خودم زیاده آرمانی است. حتی وقتی که به قول مولانا کم زنی یا شکسته نفسی می کنم!

این نگاه دیگران است که پای من را به زمین می آورد. اما نگاه دیگران آفت خیز هم هست. فشار نگاه دیگران می تواند شیوه شکوفایی شخصیت من را معوج کند، و از من چیزی را بسازد که خود می خواهد. در اینجاست که نگاه دیگران یا به تعبیر هایدگر آنها، می تواند بودن من را تقلیدی و غیراصیل کند.

احیانا برای همین بوده است که سالکان از نام می گریختند تا در دام نیفتند. اما اگر حقیقت من در نگاه دیگران شکل می گیرد، هستی اصیل مستقل از نگاه دیگران چه معنا دارد؟

در اینجاست که به نظرم خودشناسی و خودآفرینی با فرآیند آفرینش هنری شباهت معناداری می یابد: هنرمند خلاق در بستر معیار های زمانه اش اثر خود را می آفریند، و تا دیگران او را به هنرمندی نشناسند، به صرف ادعای خودش، هنرمند نیست.

نگاه دیگران هم در مقام آفرینش اثر او و هم در مقام ارزیابی آن حاضر است. اما اثر هنری اصیل از نردبام سنت بالا می رود تا افق های تازه بگشاید؛ در بستر سنت می نشیند تا واقعیت های نو و اصیل بیافریند. خود شناسی و خودآفرینی اصیل، حذف نگاه دیگران نیست، استعلا دریافت از آن است. نگاه دیگران را باید پاس داشت، اما اسیر آن نباید شد، باید خلاقانه از آن درگذشت.

منبع: تابناک باتو