چرخش ویروس های جهش یافته در کشور - وبلاگ فناوری و تکنولوژی

به گزارش وبلاگ فناوری و تکنولوژی، تهران (پانا) - چند روز پیش وزیر بهداشت با اعلام شرایط ورود موتاسیون های ویروس کرونا به کشور یک فضای نگران کننده احتمالی را برای روزهای پیش رو ترسیم کرد.

به گزارش ایران، همزمان با این نگرانی ها، موارد قطعی و مشکوک شناسایی ویروس هندی و آفریقای جنوبی هم هر روز بیشتر می شود و از چهارشنبه هفته پیش تا امروز 16 مورد ابتلای قطعی به واریانت های هندی، آفریقای جنوبی و هیبرید هندی - کالیفرنیایی تأیید شده و تست کرونای جهش یافته هندی حدود 35 نفر دیگر در انتظار تأیید انستیتو پاستور است. همه اینها در شرایطی است که شناسایی این جهش ها احتیاج به انجام نمونه برداری و آزمایش های پیشرفته در آزمایشگاه های ویژه وزارت بهداشت دارد که شانس شناسایی تمام مبتلایان را پایین می آورد. اگرچه پزشکان در مراکز درمانی می گویند برای آنها فرقی ندارد بیمار مبتلا به چه نوع کرونایی باشد، نشانه های بالینی همان است و درمان هم به روش قبلی انجام می شود اما به گفته علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی، بیماری در واریانت آفریقای جنوبی شدیدتر است و واکسن ها نیز در برابر این واریانت، ایمنی ایجاد نمی نمایند. برای همین هم این جهش چرخه واکسیناسیون را در آفریقای جنوبی مختل نموده است.به همین دلیل نگرانی اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا نیز متوجه چرخش این موتاسیون ها در کشور است تا جایی که دیروز سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا به صراحت اعلام نمود همچنان محدودیت منع تردد بین استانی سر جایش باقی است چرا که یکی از مهم ترین مؤلفه ها برای کنترل ویروس های جهش یافته که در کشور مشاهده شده مانند جهش هندی و آفریقایی، منع تردد است.

قرنطینه کارکنان هندی و غیرهندی در شهرستان ماکو در سالن ورزشی

این روزها قطع زنجیره انتقال ویروس های جهش یافته مسئولیت سنگینی را بر دوش دانشگاه های علوم پزشکی کشور هم گذاشته است. آژیر خطر کرونا آن هم از گونه هیبرید هندی - کالیفرنیایی برای نخستین بار در نوار صفر مرزی کشور به صدا درآمده است. این گونه جدید ویروس کرونا در حالی سر از شهرستان ماکو و شوط در استان آذربایجان غربی در آورده که با توجه به شرایط فراگیر و حاد اپیدمی در این استان، مسئولان استانی از احتمال شعله ور شدن دوباره موج کرونا در آذربایجان غربی سخن می گویند. رئیس کارگروه اطلاع رسانی قرارگاه دانشگاهی مدیریت و مبارزه با کرونای استان آذربایجان غربی در این باره می گوید هم اینک شیب منحنی کرونا غالباً مربوط به ویروس انگلیسی است و اگرچه فرایند کاهشی موارد بستری و ابتلا بتدریج آغاز شده و از حالت پایدار به سمت نزولی پیش می رود اما کماکان موارد مرگ و میر در حالت تثبیت است و حداقل دو هفته زمان می برد تا در مدار نزولی قرار بگیرد مشروط به اینکه گونه جهش یافته ویروس مهار شده و شهرهای این استان را از کنترل خارج نکند.

علی احمد آقاپور می افزاید: تعداد موارد مبتلایان قطعی به گونه هیبریدی ویروس کرونا در بین کارکنان هندی در کارخانه شهرستان شوط ماکو به طور دقیق معین نیست. همه پرسنل کارخانه، اطرافیان و افراد غیر هندی و خانواده هایشان نیز شناسایی شده و تحت قرنطینه قرار دارند. با توجه به اینکه سرمایه گذار کارخانه یک تبعه هندی است و کارکنان کارخانه ارتباطات مستقیم با هندوستان داشتند از موارد مشکوک به کرونا نمونه گیری انجام دادیم که تست اولیه 5 نفر مثبت بود که 4 نفر هندی و یک نفر نیز راننده ایرانی بود. با این حال به دلیل درگیری تعداد بیشتر کارکنان همه پرسنل کارخانه را قرنطینه نموده ایم. وی در پاسخ به اینکه آیا دانشگاه علوم پزشکی ارومیه قابلیت توالی یابی ژنتیکی ویروس را دارد؛ می افزاید: ما نمونه ها را به دانشکده بهداشت تهران ارسال کردیم و آنجا نوع هیبرید هندی - کالیفرنیایی شناسایی شد.آقاپور با بیان اینکه مسئولان استانی بشدت نگران شیوع گونه هیبریدی ویروس کرونا در این استان هستند؛ می گوید: کارکنان هندی با تست مثبت در همان کارخانه ساکن بودند. حتی افرادی که ساکن نبودند و غیر ایرانی بودند نیز شناسایی شده اند و همه به اتفاق خانواده هایشان به مدت دو هفته در یک سالن ورزشی تحت قرنطینه کامل هستند.او درباره شرایط بالینی مبتلایان به گونه هیبریدی کرونا هم می افزاید: شرایط بیماری مبتلایان به گونه هیبریدی حاد نیست و همه شان بیمار سرپایی بودند. به هر حال ویروس تلفیقی از دو تا موتاسیون هندی و کالیفرنیایی است و احتیاج است کلوز کانکت ها دقیق شناسایی شود جای نگرانی نیست. از فرمانداری تا معاونت بهداشت همه پای کار هستند تا ویروس کنترل شود.این مسئول دانشگاه علوم پزشکی ارومیه تأکید می نماید: با توجه به اینکه آذربایجان غربی استان مرزی است و رفت و آمد ها در آن زیاد است و مسأله قاچاقچیان نیز مشکل اصلی جدی است. بنابراین اطلاع رسانی های گسترده ای در سطح استان اجرا شده است اما مردم باید خیلی رعایت نمایند.

یک خانم در عروسی عامل انتشار ویروس آفریقایی در استان هرمزگان

اولین بار صدای پای ویروس آفریقای جنوبی در استان هرمزگان شنیده شد. از همان ابتدا حدس ها بر این بود که ملوانان و کارگران لنج های باربری هندی عامل انتقال گونه آفریقای جنوبی به این استان جنوبی بوده اند اما سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان این فرضیه را رد می نماید می گوید: منشأ همه 5 مورد مثبت ابتلا به گونه آفریقای جنوبی در یک عروسی در شهر کوشکنار پارسیان بر می شود. یک ویروس شناس در استان هرمزگان به سویه جدید ویروس مشکوک شد. این سویه با الگوهای آزمایشگاهی همخوانی نداشت نه چینی بود نه انگلیسی. از طرفی چون موارد بستری و فوت در غرب استان هرمزگان روبه افزایش بود به سویه آفریقای جنوبی مشکوک شدیم. به سرعت کیت تشخیص را تهیه کردیم و نمونه را برای تأیید به انستیتو پاستور فرستادیم. بعد از آن که توالی ژنوم ویروس شناسایی شد 5 مورد قطعی تشخیص داده شد. البته از نظر ما علاوه بر این اطرافیان این بیماران یعنی 35 مورد مشکوک نیز به سویه آفریقای جنوبی مبتلا هستند که برای تأیید به انستیتو پاستور فرستادیم.

فاطمه نوروزی می گوید: به محض شناسایی موارد مشکوک به آفریقای جنوبی سریع سویه ها را آنالیز نموده و شهر کوشکنار پارسیان را به طور کامل قرنطینه کردیم. البته موارد مثبت نیز تحت درمان هستند و بعضی در بیمارستان بستری شدند. به گفته او، سرمنشأ ابتلا به ویروس آفریقای جنوبی در عروسی رخ داده که اوایل فروردین برگزار شده است. به این ترتیب ویروس حداقل یک ماه فرصت داشته تا انتقال پیدا کند. اما نوروزی تأکید می نماید که تمام افرادی که در آن عروسی بودند و اطرافیان و خانواده هایشان مورد آنالیز دقیق قرار گرفته اند حتی با وجود آن که موارد مرگ و میر در شرق و مرکز استان نیز افزایش پیدا نموده رد پایی از این گونه جهش یافته را پیدا ننموده اند و تنها یک مورد مشکوک در بندرلنگه گزارش شده است.

سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان می افزاید: به نظر می رسد منشأ بیماری مانند ویروس انگلیسی به دلیل سفر به کشور امارات بوده اما در هر حال خانمی آغاز نماینده انتشار ویروس آفریقای جنوبی در یک عروسی بوده است. نوروزی تأکید می نماید که هم اکنون موارد مشکوک و مثبت سریع شناسایی و قرنطینه شده اند و غربالگری وسیعی در سطح شهر پارسیان اجرا شده است. با توجه به اقدامات درمانی زودرس و شناسایی بموقع بیماران در سه هفته متوالی کاهش موارد بستری و ابتلا را در شهر پارسیان داریم. با این حال همچنان از تمام ملوانان هندی و خارجی و ایرانی قبل از آن که از لنگرگاه پیاده شوند تست پی سی آر گرفته می شود و اگر مثبت باشند اجازه خروج ندارند. هفته گذشته نیز چهار مورد از ملوانان تست شان مثبت شد که بدحال بودند و در بیمارستان بستری شدند.

قم درگیر با کرونای هندی

با وجود آنکه استان قم نیز در فهرست استان هایی واقع شده است که ویروس هندی در آن هم مشاهده شده است. با این حال تماس های مکرر ما با مسئول روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم درباره پیگیری شرایط مبتلایان و اقدامات این استان برای جلوگیری از شیوع گونه جهش یافته هندی به نتیجه نرسید. پیش از این دکتر قدیر رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم به خبرگزاری صدا و سیما اعلام نموده بود که بیش از دو هفته قبل 11 تاجر از هند وارد قم شده بودند که در هتل محل سکونت بلافاصله شناسایی و با توجه به دستورالعمل وزارت بهداشت تست روی آنها انجام شد؛ که تست کرونای سه نفر مثبت شده و جهت آنالیز نوع جهش یافته هندی به انستیتو پاسپور تهران ارسال شد.

ضرورت محدودیت های بیشتر برای کرونای هندی

رئیس مؤسسه ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درخصوص اینکه طی چه فرایندی کشف موتاسیون ویروس کرونا در ایران اتفاق می افتد، می گوید: اطلاعاتی که وزارت بهداشت در اختیار عموم قرار داده بر اساس انجام عملیات ژنتیکی است، در ایران چند مرکز پایش ژنتیکی دانشکده بهداشت تهران، بخش ویروس شناسی آزمایشگاه ملی ویروس آنفلوانزا، مرکز پاستور و آزمایشگاه ژنتیک دانشکده توانبخشی است که وظیفه انجام پایش های ژنتیکی مربوط به این موضوع را دارند و درباره سکانس کامل ژنومی که اجرا شده اظهار نظر نموده اند که سویه های واریانت آفریقای جنوبی و هندی هستند اصطلاح هیبرید کالیفرنیا- هندی را متوجه نمی شوم و باید اطلاعات دقیق تر را وزارت بهداشت در اختیار ما قرار دهد.

علیرضا ناجی درباره توالی یابی نسخه ژنتیکی ویروس هندی در بعضی استان ها نیز می افزاید: سویه هندوستانی چندتا موتاسیون داده که از واریانت های مختلف گرفته شده یعنی قبلاً سابقه دیدن آنها را از واریانت برزیلی -آفریقای جنوبی داشتیم، یک موتاسیون دیگر از واریانت کالیفرنیایی گرفته شده و موتاسیون دیگری هم که سابقه دیدن آن را در واریانت بریتانیایی داریم. سویه هندوستانی در واقع سویه ای است که موتاسیون های متعدد دارد که سابقه این موتاسیون ها را در سایر واریانت هایی که قبلاً شناسایی کردیم، داریم. شناسایی تمام اینها مبتنی بر کارهای آزمایشگاهی است و در ایران امکاناتش موجود است هر چند که ممکن است به تعداد زیاد نتوانیم تعداد موارد موتاسیون یافته را انجام دهیم.وی با بیان اینکه نگرانی از شیوع واریانت هندی در کشور بسیار جدی است، می گوید: سناریو مربوط به موج چهارم که از ورود واریانت بریتانیایی از عراق به خوزستان و پخش شدن آن در ایران رخ داد به این دلیل بود که نتوانستیم با لاک داون کردن خوزستان جلوی پخش واریانت بریتانیایی را بگیریم. در حال حاضر واریانت غالب بریتانیایی است برای همین هم دریافت تصمیمات درست و محدود کردن گردش ویروس مهم است. الان هم شاهد چنین شرایطی هستیم و وزارت بهداشت نیز تأیید نموده که دارای سویه هایی از آفریقای جنوبی و هندی در ایران هستیم حتی ممکن است سویه های دیگر هم در کشور وجود داشته باشد.علی رغم تمام سویه ها و واریانت هایی که در ایران وجود دارد، آنچه مهم است محدود کردن ویروس است.

نگرانی در این موضوع بجاست بخصوص که هر دو واریانت هندی و آفریقای جنوبی خصوصیاتی دارند که از نظر گردش ویروس و انتقال خیلی سریع منتقل می شوند.وی با بیان اینکه شدت بیماری در واریانت آفریقای جنوبی شدیدتر است، می گوید: اگر بگذاریم این واریانت ها در کشور پخش شوند کوشش هایی که با وجود مسائل زیاد واکسیناسیون در کشور اجرا شده زیر سؤال می رود. واریانت آفریقای جنوبی بسیار خطرناک است چرا که بیشتر واکسن ها نسبت به این واریانت عملکرد مناسبی ندارد، برای همین واکسن سازی های مختلف جهان مثل فایزر، مدرنا و آسترازنکا واکسن جدیدی را علیه این واریانت ها فراوری می نمایند.ناجی در ادامه بیان می نماید: اگر گردش ویروس هندی را محدود نکنیم اوضاع بسیار خطرناک خواهد شد هر چند مطالعات جدید روی واریانت هندوستانی نشان می دهد مقاومت این واریانت نسبت به واکسن فاجعه آمیز نیست ولی در هر صورت این واریانت ها در برابر واکسن مقاومت نشان می دهند و اگر در کشور پخش شوند، اشکالاتی به وجود می آورند هرچند به نظر می رسد واکسیناسیون فعلی در ایران در برابر واریانت بریتانیایی مقاوم است.

درمان این دو کرونای جدید سخت است

ناجی در پاسخ به این سؤال که چه راهکاری برای جلوگیری از شیوع واریانت آفریقای جنوبی و هندی در کشور باید اتخاذ شود، شرح می دهد: در کنار سویه هندی b1.617 یک سویه دیگری هم موتاسیونی به نام 404 روی ژن اسپایک خودش دارد که مطالعات اولیه نشان داده 15 برابر بیماری زایی را زیاد می نماید، پخش ویروس بسیار بیشتر از سایر واریانت ها حتی نسبت به آفریقایی و برزیلی اتفاق می افتد و دیده شده نمای اپیدمیولوژی را تغییر داده، افراد بسیار جوان سالم را تحت تأثیر قرار می دهد و سیر بیماری را به سمت التهابی بسیار سریع پیش می برد. حتی پیش بینی های درمانی نیز درباره این موتاسیون ها بسیار سخت است، باید بسیار هوشیار باشیم چون به نوعی در همسایگی این کشورها قرار گرفته ایم، پس لزوم پایش ژنتیکی کووید و کنترل و از سرعت انداختن چرخش ویروس مهم است. بر اساس اطلاعات موجود شهرها به سمت نارنجی و زرد شدن پیش می فرایند اما روزانه تعداد زیادی موارد مثبت می بینیم که با توجه به شرایط باید اقدامات مؤثرتر باشد تا تعداد موارد مثبت روزانه را کاهش دهیم و از انتشار این واریانت در کشور جلوگیری کنیم. اخیراً مقاله ای در نیچر چاپ شده و گلایه نموده که دولت ها نتایح علمی محققان را گوش نمی نمایند مثال آن هند و برزیل را گفته که در هندوستان روزانه 3 هزار و 500 جان از دست می رود یا برزیل بیش از 400 هزار کشته در طول پاندمی بر جای گذاشته است لذا ما از ستاد ملی مقابله با کرونا درخواست می کنیم به نتایج دانشمندان و محققان بیشتر توجه نمایند و متناسب با طرح ها، اقدامات کنترلی انجام دهند.