دنیا گرم تر و خشک تر در 2050 - وبلاگ فناوری و تکنولوژی

به گزارش وبلاگ فناوری و تکنولوژی، اقلیم گرم تر و خشک تر به همراه اختلاف شدید دمای روز و شب در انتظار اکثر شهر ها است. این شبیه سازی با دو هدف درک صحیح عموم مردم از سرنوشت واقعی اقلیم محل سکونتشان و فرصت سازی برای دولت ها بابت انجام اقدامات سازگار با وضعیت پیش رو صورت گرفته است.

آب و هوای سه دهه آینده 520 شهر اصلی جهان، شبیه سازی شد. تیم تحقیقاتی هواشناسی در یک دانشگاه برتر سوئیس مطالعه ای جامع درباره شکل تغییر اقلیم پایتخت ها و کلان شهر های منتخب جهان انجام داده است. نتایج این بررسی نشان می دهد در خوش بینانه ترین حالت، شهر های نیمکره شمالی زمین در سال 2050 میلادی، آب و هوایی شبیه وضعیت کنونی مناطق استوایی و عرض های پایین جغرافیایی پیدا می نمایند.

اقلیم گرم تر و خشک تر به همراه اختلاف شدید دمای روز و شب در انتظار اکثر شهر ها است. این شبیه سازی با دو هدف درک صحیح عموم مردم از سرنوشت واقعی اقلیم محل سکونتشان و فرصت سازی برای دولت ها بابت انجام اقدامات سازگار با وضعیت پیش رو اجرا شده است.

بیشترین تغییر در شرایط دمایی را شهر های اروپایی تجربه خواهند کرد و در نواحی استوایی اگر چه تغییرات دمایی، خفیف، اما تغییرات در الگوی بارش شدیدتر است. آنچه در انتظار اقلیم شهر های منتخب جهان است، 5 مخاطره برای محیط زیست و کیفیت زندگی در این شهر ها به همراه دارد.

هوای تهران در سال 1429 شمسی، شبیه امروز شهر سن برناردینو - در ایالت کالیفرنیا - می گردد. این شهر، رطوبت بالا دارد و روز های بارشی در آن بسیار کم و در عین حال، حداقل دمای هوا در زمستان در این شهر، بالای صفر درجه سانتی گراد است.

اقلیم 520 شهر در 2050

آب و هوای کره زمین دست کم در شهر های اصلی جهان، تا سه دهه آینده گرم تر و خشک تر می گردد. نتایج تحقیقات یک تیم هواشناسی در ششمین دانشگاه برتر جهان واقع در سوئیس، درباره روند تغییرات آب و هوا طی سه دهه آینده نشان می دهد: اقلیم 520 پایتخت و کلان شهر در جهان تا سال 2050 میلادی به سمت بدتر شدن سوق پیدا می نماید. مهم ترین شاخص این تغییر افزایش میزان اختلاف بین حداقل و حداکثر دما در طول روز است.

خوش بینانه ترین سناریوی مطرح در این مطالعه بین المللی حکایت از آن دارد که شهر های نیمکره شمالی زمین، 31 سال بعد، آب و هوایی مشابه اقلیم امروز شهر های واقع در خط استوا را پیدا می نمایند و شهر های دارای آب و هوای استوایی به وضعیت کنونی شهر های نیمکره جنوبی دچار خواهند شد. این مطالعه از شبیه سازی اقلیمی برای درک بهتر آینده آب و هوا توسط مردم و دولت ها استفاده نموده است.

در این شبیه سازی، شهر هایی که شهر های منتخب طی سه دهه آینده وضعیت آب و هوایی آن ها را به خود می گیرند، شناسایی شده است. شهر های نیمکره شمالی شدیدترین تغییر دمایی (افزایش دمای میانگین سالانه) را تجربه خواهند کرد و نواحی استوایی نیز خشک تر می شوند. با این حال تغییرات دمایی در این نواحی خفیف تر، اما تغییر الگوی بارش در آن ها شدیدتر است.

5 ریسک زیست محیطی و اجتماعی برای این 520 شهر در پی تغییر اقلیمی مطرح شده است. تهران هم به عنوان یکی از پایتخت های منتخب در این بررسی، مورد مطالعه تیم هواشناسی دانشگاه سوئیس قرار گرفته است.

کلان شهر تهران در خوش بینانه ترین حالت، در سال 1429 شمسی یعنی 31 سال بعد، آب و هوایی شبیه به شهر سن برناردینو در آمریکا پیدا می نماید. این شهر در ایالت کالیفرنیا قرار گرفته است و مهم ترین تعریفی که از آب و هوای فعلی آن می توان گفت: سال بدون زمستان در آن است. دمای هوا در فصل زمستان در سن برناردینو بین حداقل 5 تا حداکثر 19 درجه سانتی گراد در نوسان است. مجموع روز های بارشی در زمستان در این شهر حدود 10 روز است. خشکسالی شدید و تابستان بسیار داغ از جمله ویژگی های اقلیم سن برناردینو محسوب می گردد.

همچنین میانگین رطوبت نسبی هوا در این شهر 65 درصد اعلام شده است در حالی که در تهران میانگین رطوبت نسبی هوا حدود 40 درصد است و بیش از 50 روز در این کلان شهر بارندگی اتفاق می افتد. در سن برناردینو باد نیز نمی وزد و اختلاف دمایی در طول روز در آن، تا دو برابر است.

دمای هوا در آخرین ماه از تابستان در سن برناردینو، شب ها تا 16 درجه خنک می گردد، اما ظهر ها تا 33 درجه افزایش پیدا می نماید. اختلاف دمایی در این شهر، بیماری سرماخوردگی را شایع نموده است. به این ترتیب، تهران در سال 1429 نه باد دارد، نه زمستان پربارش، اما به جای آن، گرما و خشکسالی در پایتخت اوج می گیرد.

مبارزه با تغییرات آب وهوایی احتیاج به اقدامات منسجم درتمام بخش های جامعه دارد، هرچند چنین اقدام منسجمی با سد شکاف اتفاق آرا میان محافل علمی و عموم مردم روبرو است. در این رابطه جمعی از محققان دانشگاه ای تی اچ زوریخ، در مطالعه ای به بررسی چگونگی واکنش شهر های جهان به تغییرات آب وهوایی پرداخته اند.

در این بررسی چشم انداز دمایی 520 شهر اصلی جهان تا سال 2050 بر مبنای وضعیت آب وهوایی فعلی آن ها و همچنین شهر هایی با اقلیم های متفاوت برآورد شده است. بر اساس یافته های این مطالعه حتی در خوش بینانه ترین سناریو آب وهوایی، 78 درصد از شهر ها در آینده نه آب وهوای مشابه وضعیت فعلی خود، بلکه شرایطی نزدیک به آب وهوای شهر های دیگر را تجربه خواهند کرد.

به علاوه 22 درصد از شهر های این مطالعه طی سه دهه آینده آب وهوایی برایشان رقم می خورد که در حال حاضر در هیچ یک از شهر های مهم جهان مشاهده نمی گردد. به عنوان یک روند کلی، تقریبا تمام شهر های اصلی جهان در حال حرکت به سمت آب هوایی نزدیک خطوط استوایی هستند، روندی که طی آن شهر های نیم کره شمالی گرم تر و شهر های نواحی استوایی خشک تر می شوند.

برای مثال آب وهوای 2050 مادرید (پایتخت اسپانیا) مشابه امروز شهر مراکش، استکهلم (پایتخت سوئد) مشابه بوداپست (پایتخت مجارستان)، لندن (پایتخت انگلیس) مشابه بارسلونا (شهری در اسپانیا)، و مسکو (پایتخت روسیه) مشابه صوفیه (پایتخت بلغارستان) خواهد شد. آب وهوای 2050 شهر تهران نیز بیشترین شباهت را به وضعیت فعلی سن برناردینو (شهری در شرق لس آنجلس در ایالت کالیفرنیای آمریکا) خواهد داشت.

حداکثر دمای گرم ترین ماه سال برای پایتخت ایران تا 2050 حدود 2/ 6 درجه سانتی گراد افزایش می یابد، معادل تغییر دمای به طور میانگین 2/ 0 درجه سانتی گرادی در سال. به عقیده نویسندگان روش های به کار گرفته شده در این مطالعه نشان می دهد چطور با ترکیب مجموعه داده های آب هوایی می توان اطلاعاتی ملموس و قابل فهم به دست آورد.

بر این اساس ارزیابی و مقایسه آب وهوای شهر های جهان به فهم بهتر تغییرات آب وهوایی یاری می نماید، و کسب و کار ها و برنامه ریزی شهری نیز می توانند آب و هوای آینده شهر های خود را بر اساس موارد مشابه امروزی تجسم نمایند، امری که تصمیم گیری های کارآمد در واکنش به تغییرات آب وهوایی را تسهیل خواهد نمود.

منشأ اختلاف نظر عموم با علوم

شکاف میان فهم علمی و عمومی از تغییرات آب وهوایی، که تحت عنوان شکاف اتفاق آرا یاد می گردد، مهم ترین دلیل شکست اطلاع رسانی های مربوط به تغییرات آب وهوایی است. این اطلاع رسانی ها اغلب به گزارش های ساده از حوادث آب وهوایی شدید یا اثرات بلندمدت و ناملموس آب وهوایی (برای مثال میانگین تغییر دما تا 2100) محدود می گردد.

به رغم فهرست طولانی و دقیق ریسک های مربوط به تغییرات آب وهوایی - شامل بحران های گرمایی، کیفیت هوا و آب، عرضه غذا، شیوع بیماری ها و چالش های اجتماعی - تاکنون گزارش دهی های ضعیف حوزه آب وهوایی در آگاهی بخشی مستمر به مخاطب عام پیرامون اهمیت این حوزه ناموفق بوده است. در این باره برای عموم مردم درک و روبروه با اثرات گسترده ای که افزایش 2 درجه ای دما برای زندگی روزمره آن ها به همراه دارد سخت است.

این اطلاع رسانی های ناکارآمد حول حقایق تغییرات آب وهوایی در کنار نااطمینانی های مربوط به تغییرات آینده، منجر به سوءتعبیرات پیرامون ماهیت و پیامد های این پدیده جهانی شده است. تاریخ به کرّات نشان داده حقایق به تنهایی نمی تواند بشر را مجاب به تغییر عقاید و رفتار کند. حوزه آب وهوایی نیز از این گزاره مستثنی نیست. به عبارتی آنچه تاکنون تجربه شده حکایت از آن دارد که افزایش سواد علمی ارتباطی با پذیرش حقایق تغییرات آب وهوایی ندارد.

بر اساس مطالعات اجرا شده تجسم و تصور، توانایی تصویرسازی ذهنی موضوع، کارآمدترین روش ایجاد انگیزه برای تغییر رفتار است. در این باره تعدادی از محققان سعی داشته اند با بررسی تحولات جغرافیایی تصویری بهتر از تغییرات آب وهوایی ارائه نمایند. به عنوان مثال، سال 2008 پژوهشگران آمریکایی در مطالعه ای نشان دادند تغییرات آب وهوایی در دهه های اخیر منجر به گسترش کمربند استوایی زمین شده است.

این اتفاق پیامد های قابل توجهی برای جوامع نزدیک خط استوا به همراه دارد و سیستم آب وهوایی جهان را به چالش خواهد کشید.

بر اساس یافته های گزارش سال 2018 چشم انداز شهری جهانی سازمان ملل، به دنبال تغییر رژیم آب وهوایی، شرایط اقلیمی شهر های جهان نیز در حال تغییر است. با توجه به اینکه 50 درصد از جمعیت جهان در شهر ها سکونت دارند، محیط زیست شهری می تواند ابزاری ارزشمند برای به تصویر کشیدن اثرات تغییرات آب وهوایی در مقیاس جهانی باشد. در واقع شهر ها به عنوان مکان های نمادین، مجموعه هایی متنوع از شرایط محیط زیستی هستند؛ بنابراین تغییرات اقلیمی مناطق شهری، فرصتی منحصربه فرد برای به تصویر کشیدن اثرات تغییرات آب وهوایی و اتخاذ استراتژی های کارآمد برای رسیدگی به این اثرات فراهم می سازد.

در واقع شهر ها نمونه هایی ارزشمند برای قیاس آب وهوایی هستند، و جوامع می تواند آینده آب وهوای شهر های خود را به واسطه مقایسه با شهر هایی که اکنون آن شرایط را تجربه می نماید تصویرسازی نمایند. با این حال عمده مطالعات تاکنون متمرکز بر تحلیل های مقیاس منطقه ای یا قاره ای در آمریکای شمالی و اروپا بوده است، و برای مقیاس یکپارچه جهانی کمبود علمی وجود دارد.

بر اساس روند های منطقه ای، با تداوم گرمایش هوا، شهر ها در حال متمایل شدن به آب وهوای حاکم بر عرض های جغرافیایی پایین تر هستند. البته معین نیست با در نظر دریافت سایر عوامل همچون تغییر در نظام بارش، این روند های مربوط به عرض جغرافیایی در مقیاس جهانی وجود داشته باشد.

در واقع ممکن است شهر های نیمکره جنوبی و مناطق استوایی که در حال حاضر آب وهوایی گرم دارند و احتمالا تغییرات قابل توجه در الگوی بارش آن ها رخ خواهد داد، اثرپذیری متفاوت و مستقل از تغییرات آب وهوایی را تجربه نمایند؛ بنابراین برای به تصویر کشیدن اثرات تغییرات آب وهوایی در مقیاس جهانی، ایجاد فهمی یکپارچه از تغییرات در حال وقوع شرایط آب وهوایی شهر های جهان لازم است.

جهان گرم تر و خشک تر در 2050

در این رابطه جمعی از محققان دانشگاه ای تی اچ زوریخ، ششمین دانشگاه برتر جهان بر اساس رتبه بندی کیو اس، در مطالعه ای به ارزیابی تغییرات جهانی شرایط آب وهوایی شهر ها پرداخته اند. در این مطالعه با بررسی اطلاعات آب وهوایی کنونی520 شهر برجسته جهان (شهر های پایتخت یا با جمعیت بیش از یک میلیون نفر)، شرایط آب وهوایی سال 2050 آن ها و شباهتی که با نمونه های امروزی دارند برآورد شده است.

به منظور برداشتن محدودیت هایی که تاکنون وجود داشته، در این بررسی از 19 معیار مشترک در دو حوزه آب وهوایی-زیستی استفاده شده است، معیار هایی که دربردارنده تغییرپذیری الگو های دمایی و بارش هر یک از شهر ها هستند. بر این اساس سعی شده است به سه پرسش پاسخ داده گردد: چه تعداد از شهر های مهم جهان در آینده شرایط آب وهوایی فعلی خود، و چه تعداد شرایط آب وهوایی شهر های دیگر را تجربه خواهند کرد؟

چه تعداد از شهر ها شرایط آب وهوایی متفاوتی که تاکنون هیچ یک از شهر ها تجربه ننموده اند خواهند داشت؟ و آیا تغییرات شرایط آب وهوایی شهر ها روندی یکسان در سراسر جهان دارد؟

بر اساس یافته های این مطالعه - که بر مبنای خوش بینانه ترین سناریو است - و در پاسخ به این پرسش ها، 77 درصد از شهر های بزرگ جهان تغییرات خیره نماینده ای را در شرایط آب وهوایی خود تجربه خواهند کرد. این امر منجر خواهد شد آب وهوای سال 2050 عمده شهر های جهان بیش از اینکه شبیه شرایط کنونی آن ها باشد، مشابه اقلیم بد سایر شهر ها گردد.

شرایط آب وهوایی آینده 23 درصد شهر های دیگر البته شباهت بیشتری به وضعیت کنونی شان خواهد داشت. در میان 520شهر مورد بررسی، 78 درصد از شهر های آینده آب وهوایی را تجربه خواهند کرد که امروز نیز نمونه آن ها وجود دارد، در حالی که 22 درصد از شهر ها خارج از نظام های آب وهوایی کنونی خواهند بود.

البته در نواحی استوایی وضعیت متفاوت تر است، جایی که تحت تاثیر خشک تر شدن آب وهوا، 30 درصد از شهر ها شرایط آب وهوایی متفاوتی را نسبت به الگو های امروزی تجربه خواهند کرد.

در پاسخ به پرسش سوم نیز یافته ها حاکی از آن است تغییرات آب وهوایی شهر ها در نقاط مختلف جهان متفاوت است. شهر های واقع در عرض های جغرافیایی شمالی بیشترین تغییر را در شرایط دمایی شدید تجربه خواهند کرد، جایی که آب وهوای 2050 شهر ها مشابه آنچه شهر های امروزی در 1000 کیلومتر پایین تر از آن ها دارند خواهد بود. برای مثال، انتظار می رود در سراسر اروپا در هر دو فصل تابستان و زمستان هوا گرم تر گردد (به ترتیب با میانگین افزایش دمای 5/ 3 و 7/ 4 درجه سانتی گرادی در این فصول).

تا 2050 سراسر مناطق کره شمالی تغییرات آب وهوایی شدیدی را تجربه خواهند کرد. این به آن معنی است که لندنی ها در آن سال آب وهوای امروز بارسلونا، شهروندان مسکو آب وهوای امروز صوفیه و مردم در پایتخت سوئد (استکهلم) آب وهوای امروز بوداپست (پایتخت مجارستان) را خواهند داشت.

در مقابل، تغییرات دمایی در شهر های مناطق استوایی خفیف تر است، هر چند تغییرات نظام بارش در این مناطق شدیدتر خواهد بود. در واقع طی دهه های آینده برای مناطق استوایی افزایش حوادث شدید بارندگی و شدت خشکی ها پیش بینی شده است: در مرطوب ترین ماه ها 5 درصد به رطوبت هوا و در خشک ترین ماه ها 14 درصد به خشکی هوا افزوده خواهد شد.

با افزایش حوادث خشکسالی شدید، آب وهوای شهر های مناطق استوایی به عرض های جنوبی تری متمایل خواهد شد. هر چند با توجه به اینکه غالب این منطقه شرایط آب وهوایی بی سابقه ای را در آینده تجربه خواهند کرد، سرنوشت آب وهوایی آن ها نامعلوم است: دوسوم از شهر هایی که در 2050 شرایط آب وهوایی کاملا متفاوتی را نسبت به نمونه های امروزی خواهند داشت (همان طور که در بخش قبل اشاره شد، 22 درصد از شهر های مورد بررسی)، در مناطق استوایی واقع هستند، نظیر کوالالامپور (پایتخت مالزی)، جاکارتا (پایتخت اندونزی)، سنگاپور (شهر و کشور سنگاپور یکی هستند). در مجموع جهانی نیز تغییرات آب وهوایی به سمت عرض جغرافیایی 20 درجه حرکت می نماید.

آینده آب و هوایی ایران

پیش بینی هایی که برای آینده آب وهوای شهر های ایران ارائه شده نیز جالب توجه است. بر این اساس، در سال 2050 آب وهوای تهران بیشترین شباهت را به اقلیم کنونی سن برناردینو

شهری واقع در شرق لس آنجلس ایالت کالیفرنیای آمریکا خواهد داشت. به علاوه حداکثر دمای گرم ترین ماه سال برای پایتخت ایران تا 2050 حدود 2/ 6 درجه سانتی گراد افزایش خواهد یافت، معادل تغییر دمای به طور میانگین 2/ 0 درجه سانتیگرادی در سال. در 2050، آب وهوای کرج شبیه قم با افزایش 5/ 6 درجه ای دما در گرم ترین ماه سال خواهد بود و آب وهوای قم شبیه به بغداد با افزایش 6/ 6 درجه ای دما در گرم ترین ماه سال، آب وهوای اصفهان شبیه مکزیکالی (شهری در مکزیک) با افزایش 7/ 5 درجه ای دما در گرم ترین ماه سال، آب وهوای مشهد شبیه کوئتا (شهری در پاکستان) با افزایش 5/ 3 درجه ای دما در گرم ترین ماه سال، آب وهوای اهواز شبیه بصره با افزایش 4/ 4 درجه ای دما در گرم ترین ماه سال، آب وهوای کرمانشاه شبیه فینیکس با افزایش 1/ 4 درجه ای دما در گرم ترین ماه سال و آب وهوای تبریز شبیه تاشکند با افزایش 4 درجه ای دما در گرم ترین ماه سال.

به عنوان نتیجه گیری، بررسی محققان سوئیسی حکایت از آن دارد که تا 2050 با افزایش حداقل و حداکثر دمای طول سال، انتظار می رود اختلافات دمایی فصول کاهش یابد. یافته ها، اما برای الگو های بارش متفاوت است: با افزایش بارش در مرطوب ترین ماه ها و کاهش بارش در خشک ترین ماه ها، اختلاف بارندگی فصل ها تشدید خواهد شد.

به علاوه اختلاف حداکثر و حداقل دمای طول روز شهر های جهان نیز افزایش خواهد یافت. در واقع می توان گفت: تا 2050 آب وهوای جهان گرم تر می گردد، به خصوص در دو فصل زمستان و تابستان، در حالی که فصول مرطوب، مرطوب تر و فصول خشک، خشک تر خواهند شد.

در این مطالعه، وضعیتی ملموس از آب وهوای آینده (2050) کلان شهر های جهان به تصویر کشیده شده است، امری که به تصمیم گیران بخش های مختلف جامعه یاری می نماید استراتژی های کارآمدتری را برای چالش های پیش رو اتخاذ نمایند. برای مثال، پیش بینی شده است شرایط آب وهوایی 2050 پایتخت انگلیس، مشابه امروز بارسلونا گردد. در این رابطه لندنی ها می توانند از اقدامات امروز بارسلونا برای مقابله با چالش های محیط زیستی درس بگیرند. در 2008 بحران خشکسالی شدید گریبان این شهر اسپانیایی را گرفت، تا جایی که برای برطرف تشنگی احتیاج به واردات 22 میلیون یورویی آب آشامیدنی شد.

از آن موقع مدیران شهری بارسلونا مجموعه ای از طرح های نوآورانه را برای مدیریت منابع آبی شهر خود به اجرا درآورده اند (همچون کنترل آبیاری پارک ها و آب فواره ها). هر چند شهردار لندن در اهداف چشم انداز محیط زیستی 2050 خود چالش های خشکسالی را لحاظ نموده است، اما یافته های این مطالعه می تواند استراتژی های او را هدفمندتر کند.

به علاوه با درک بهتر شهروندان از شرایط آب وهوایی آینده شهر های خود، علاوه بر ارزیابی سیاست های محیط زیستی برنامه ریزان توسط عموم، کوشش ها برای مقابله با چالش های آب وهوایی حمایت های بیشتر را جلب خواهد نمود.