خطر بلعیده شدن تاسیسات شهری تهران در فروچاله ها - وبلاگ فناوری و تکنولوژی

به گزارش وبلاگ فناوری و تکنولوژی، نایب رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران ضمن خطرناک توصیف کردن شرایط فرونشست زمین در منطقه ها 18 و 19 مرکز گفت: در حال تدوین طرحی در شورای شهر تهران هستیم که براساس آن شهرداری ملزم خواهد شد که برای مصارف شهری آب از جمله آبیاری فضای سبز، حتما از بازچرخانی آب های سطحی استفاده کند.

به گزارش ایلنا، اجرای این طرح، قطعا می تواند تا حد زیادی منجر به کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی مرکز گردد و نرخ فرونشست زمین در تهران را کاهش دهد.

فرونشست زمین پدیده ای است که مثل بمب ساعتی در کمین زیرساخت های شهری بسیاری از کلانشهر های کشور از جمله تهران قرار گرفته است؛ به نحوی که به گفته کارشناسان شهری، اگر فکری به حال جلوگیری از تشدید نرخ فرونشست تهران نگردد، در آینده ای نه چندان دور شاهد بروز فروچاله های ناگهانی در سطح شهر و آسیب تماشا تاسیساتی نظیر تیر های چراغ برق، خطوط قطار های برون شهری و درون شهری، آسفالت خیابان ها و بسیاری دیگر از زیرساخت های شهری مرکز خواهیم بود.

کارشناسان شهری بعلاوه معتقدند که پدیده فرونشست زمین می تواند با آسیب زدن به پی ساختمان ها، مقاومت بنا های سطح شهر را در برابر وقوع زلزله کاهش دهد.

ضمن این که فرونشست تهران می تواند در بلندمدت آسیب های فراوانی را به خطوط انتقال آب، گاز و برق شهری وارد کند و سبب بروز مشکلاتی نظیر قطعی برق، ترکیدگی لوله آب یا نشست گاز از لوله های داخل زمین گردد.

این در حالی است که تبعات فرونشست زمین به سادگی قابل جبران نیست و برآورد های زمین شناسی نشان می دهد که حداقل 50 هزار سال طول می کشد تا دشتی که دچار فرونشست شده است، احیا گردد.

در این میان با وجود این که نرخ فرونشست زمین در سطح شهر و دشت های اطراف تهران بسیار فرق دارد، اما آخرین آمار های رسمی سازمان زمین شناسی کشور نشان می دهد که نرخ فرونشست در دشت های اطراف تهران بین 17 تا 24 سانتی متر در سال است. اگرچه نرخ فرونشست در سطح شهر به خصوص منطقه ها مرکزی و شمالی تهران کمتر از این اندازه است.

کدام منطقه ها بیش از همه در معرض فرونشست هستند؟

نکته مهم دیگر این که عمده فرونشست زمین در دشت های اطراف مرکز بخصوص در بخش جنوب غربی تهران بزرگ رخ داده و سرایت این فرونشست به سطح شهر تهران باعث شده است که برخی منطقه ها جنوب غربی مرکز نیز در معرض این پدیده شوم قرار داشته باشند؛ به نحوی که پژوهش های سازمان زمین شناسی نشان می دهد که منطقه های از جمله جنوب شهریار، شرق شهریار، جنوب شرق شهریار، اطراف اسلام شهر، اطراف احمدآباد مستوفی، جنوب تهرانسر، جنوب شهرک استقلال و اطراف نسیم شهر از جمله مهمترین منطقه ها حاشیه تهران بزرگ هستند که بالاترین نرخ فرونشست را ثبت نموده اند.

به همین دلیل، مهدی بابایی، نایب رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران ضمن تایید بالا بودن نرخ فرونشست زمین در جنوب غرب تهران گفت: بیشترین نرخ فرونشست زمین در محدوده جنوب غربی تهران بزرگ یعنی در حریم شهر تهران و در مجاورت شهریار رخ داده که بعضا فرونشست بالای 20 سانتی متر در سال در این منطقه ثبت شده است، اما در سطح شهر تهران به علت کوهپایه ای بودن بافت خاک مرکز، نرخ فرونشست زمین کمتر از این اندازه است.

وی اضافه نمود: با توجه به این که نرخ فرونشست زمین در جنوب غرب تهران بزرگ که در حریم شهر تهران قرار گرفته، از سایر منطقه ها حاشیه ای مرکز بیشتر است، در داخل شهر تهران هم بیشترین نرخ فرونشست در جنوب غرب مرکز یعنی در منطقه ها 18 و 19 رخ داده است؛ به نحوی که شرایط فرونشست زمین در این منطقه ها تهران خطرناک ارزیابی می گردد، ولی ما هنوز شاهد شرایط خطرناکی از فرونشست زمین در سایر منطقه ها داخل محدوده شهری تهران نیستیم.

لزوم بازچرخانی آب های سطحی برای کاهش نرخ فرونشست زمین در تهران

بابایی در بخش دیگری از صحبت های خود با تاکید بر لزوم صرفه جویی در مصرف آب برای جلوگیری از تشدید نرخ فرونشست زمین در تهران گفت: با توجه به اینکه بخشی از آب شرب مرکز و آب مورد احتیاج مصارف شهری از منابع زیرزمینی تامین می گردد، قطعا ما هرچقدر بیشتر بتوانیم در مصرف آب شرب یا بهره برداری از آب چاه های مرکز برای اموراتی مثل آبیاری فضای سبز صرفه جویی کنیم، اندازه برداشت از سفره های آب زیرزمینی کاسته خواهد شد و نرخ فرونشست تهران نیز پایین تر می آید.

نایب رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران ادامه داد: در حال تدوین طرحی در شورای شهر تهران هستیم که براساس آن شهرداری ملزم خواهد شد که برای مصارف شهری آب از جمله آبیاری فضای سبز، حتما از بازچرخانی آب های سطحی استفاده کند، زیرا اکنون اندازه زیادی از آب هایی که در جوی ها و رودخانه های تهران جریان دارد، صرفا به خارج از شهر راهنمایی می گردد و ما عملا هیچ استفاده مفیدی از آن ها انجام نمی دهیم.

وی در ادامه تاکید نمود: طرح الزام شهرداری به استفاده از آب های سطحی تهران تا یک ماه آینده در صحن علنی شورای شهر مطرح خواهد شد. ما معتقدیم که با اجرای این طرح، قطعا بخش زیادی از مصارف آب زیرزمینی در امورات شهری مرکز کمتر می گردد که این مساله می تواند به کاهش نرخ فرونشست زمین در تهران یاری کند؛ زیرا اگر این طرح تصویب گردد، شهرداری ملزم می گردد بخشی از آب مورد احتیاج برای آبیاری فضای سبز را با استفاده از فرآیند بازچرخانی تامین کند و به این صورت، برداشت آب از چاه های تهران به شکل محسوسی کمتر می گردد.

لزوم مدیریت مصارف آبی بخش کشاورزی در جنوب مرکز

بابایی درباره دیگر فواید طرح الزام شهرداری به بازچرخانی آب های سطحی تهران شرح داد: در حال حاضر شهرداری تهران برای آبیاری فضای سبز از آب تصفیه خانه هایی استفاده می نماید که با برداشت آب از چاه ها، آب تصفیه شده را با استفاده از یک شبکه لوله کشی بزرگ به فلکه های مخصوصی می رسانند که آب مورد احتیاج برای آبیاری فضای سبز تهران را تامین می نمایند.

اما اگر شهرداری بتواند آب مورد احتیاج برای آبیاری فضای سبز را به وسیله بازچرخانی آب های سطحی تامین کند، ضمن کاهش هزینه های انتقال آب در شبکه لوله کشی، تصفیه خانه های اطراف مرکز می توانند حجم بیشتری از آب تولیدی خود را به بخش کشاورزی اختصاص دهند. به این صورت، برداشت آب کشاورزی از چاه های مجاز و غیرمجاز واقع در دشت های بحرانی حاشیه تهران نیز کمتر گردد.

وی در سرانجام توضیح داد: با توجه به این که برداشت آب از سفره های زیرزمینی در بخش کشاورزی جنوب و جنوب غرب تهران نقش مهمی در تشدید نرخ فرونشست زمین در حریم شهری مرکز دارد، مدیریت منابع آبی مورد استفاده کشاورزان این منطقه و کاهش حجم برداشت مستقیم آن ها از چاه های کشاورزی می تواند تا حد زیادی به کاهش نرخ فرونشست تهران یاری کند.